Türk Milli Kültürünün Coğrafyası
Tarih boyunca dünyada en geniş coğrafi alana yayılmış millet olarak
Müslüman Türkleri göstermek yanlış olmaz. Bugün de "Müslüman Türk
dünyası" dendiği zaman, Müslüman Türk halklarının çoğunluk veya azınlık
durumunda yaşadığı bölgeler kastedilir. Çin ve Moğolistan'ın içlerinden
başlayarak Türkistan, Kafkasya, Türkiye ve Balkanlar'dan Kosova, Makedonya,
Sancak, Bosna'ya kadar uzanan bir alanda Müslüman Türk halkları yaşamaktadır.
Ayrıca, BDT (Bağımsız Devletler Topluluğu) içinde de birçok Türk boyu
bulunmaktadır. Tatar, Başkırt ve Çuvaş boylarının ve Fin-Uygur kavimlerinin
yaşadığı İdil-Ural bölgesi, Yakutistan ve Altay Dağları ile Baykal Gölü
arasındaki Altay, Hakas ve Tannu-Tuva bölgeleri de Türk dünyasının sınırları
içindedir.
TÜRK YURTLARI : 1. Türkiye ... 2. KKTC
... 3. Azerbaycan ... 4. Kazakistan... 5. Özbekistan... 6. Türkmenistan...7.
Kırgızistan... 8. Altay Özerk Cumhuriyeti... 9. Hakas Özerk Cumhuriyeti...
10. Tannu-Tuva Özerk Cumhuriyeti... 11. Tataristan... 12. Baflkırdistan...
13. Çuvaflistan... 14. Doğu Türkistan... 15. Dağıstan... 16. Çeçen-ingufl...
17. Kabardey-Balkar Özerk Cumhuriyeti... .18. Karaçay-Çerkes Özerk
Cumhuriyeti... 19. Abhazya Özerk Cumhuriyeti... 20. Acar Türkleri...
21. Ahıska Türkleri... 22. Kırım Türkleri... 23. Kerkük Türkleri...
24. Azeri Türkleri... 25. Horasan Türkleri... 26. Afganistan Türkleri...
27. Tacikistan Özbekleri... 28. Doğu Sibirya Türkleri... 29. Tobol
Türkleri... 30. Tatar Türkleri... 31. Baflkurd Türkleri... 32. Mifler
Türkleri... 33. Nogaylar... 34. Stavropol Türkmenleri... 35. Gagavuz
Türk Özerk Cumhuriyeti... .36. Balkan Türkleri
|
Bunun dışında, Bulgaristan'ın Deliorman, Mestanlı, Kızanlık, Varna,
Filibe, Plevne bölgelerinde, Yunanistan'da Batı Trakya'da, Polonya'da,
Romanya'nın Dobruca ve Besarabya bölgelerinde, Kuzey İran'da, Kıbrıs'ta,
Irak'ın Kerkük bölgesinde, Suriye'de Lazkiye ve Azez'de, Afganistan'da
da Türklerin yaşadığı bilinmektedir.
Tüm bu dağılım, Müslüman Türklerin geniş bir coğrafi alanda yaşadıklarını
göstermektedir. Ancak, nüfus çoğunluğu olarak ele alırsak, Anadolu Türkiyesi
dışında Türk dünyasının iki büyük merkezinin Türkistan ve Kafkasya olduğu
görülür. Türk dünyasının bugünkü durumunu değerlendirmek için bu iki bölgede
yaşayan Müslüman Türk halklarının tarihlerini hatırlamak gerekmektedir.
Orta Asya ülkelerine yönelik Çarlık Rusya'nın ilk atağı, 1856 yılında
Aral Gölü civarında kurduğu askeri üslerle gerçekleşmiştir. Orta Asya
milletlerinin direnişleri kanlı bir şekilde bastırılmış ve bu ülkeler
Çarlık Rusya'nın sömürgesi haline getirilmiştir. Bu ülkeler 1917 yılındaki
Bolşevik İhtilali'ni de kabule zorlanmışlardır. 70 yıl Çarlık döneminde
ve 70 yıl da Komünizm döneminde olmak üzere toplam 140 yıl boyunca esaret
altında yaşayan Müslüman Türk halkları, nihayet 1990'dan başlayarak bağımsızlıklarını
kazanmışlardır. 140 yıllık bu esaret dönemi hiç şüphesiz, siyasi, ekonomik
ve kültürel bakımdan büyük bir yıkım olmuştur. Dolayısıyla şu an Orta
Asya'daki müslüman halkların çözmesi gereken çok önemli meseleleri vardır.
|